इतिहास

आमचे आदर्श

श्री. ठाकरेभाई नागरजी देसाई साहेब

संस्थापक अध्यक्ष

बी. एस्. ई. एस्. एम्प्लॉईज् को-ऑपरेटीव्ह क्रेडीट सोसायटी लिमिटेड

कालावधी २१ वर्ष, १९४६ ते १९६७

समृद्ध वाटचालीची ऐतिहासिक ६६ वर्ष

२१ जून १९४७ च्या पहील्या वार्षिक सर्वसाधारण सभेत कंपनीचे त्यावेळचे चीफ इंजिनियर व मॅनेजर स्वर्गीय श्री. ए. पॅटरसन यांना पाचारण करण्यात आले होते. याच सभेत स्वर्गीय श्री. एस्. एच्. झाबवाला (मानद् सल्लागार, बी. एस् .ई.एस्. एम्प्लॉइज युनियन) आणि डिस्ट्रिक्ट को ऑपरेटिव्ह ऑंफीसर श्री.पटेल (सरकारी प्रतिनिधी) ह्यांच्या सल्ल्याने सोसायटीची नियमावली मंजूर करण्यात येऊन एकमताने त्या वर्षाकरिता पदाधिका-यांची निवड करण्यात आली.

३० जून १९४७ रोजी संपणाऱ्या वर्षाकरिता श्री. टी. एन्. देसाई (अध्यक्ष) श्री. टी. ए. गोपालकृष्णन (सेक्रेटरी) श्री. पी. मुर्झेलो (कोषाध्यक्ष) श्री. डि. डब्लू. हरणखेडकर (सभासद) श्री. जे. एफ्. गोम्स (सभासद) ह्यांची सर्वानुमते निवड करण्यात आली.

बसलेले डावीकडून - सर्वश्री व्ही. के. पंथकी, एल्. गोएस्., टी. एन् . देसाई, आर. एम्. पटेल, डी. आर. पाणंदिकार

उभे डावीकडून - सर्वश्री बी. बी. पेंढारकर, टी. ए. गोपालकृष्णन्, पी. मेर्झेलो, एम्. बी. मेनन, सी. एल्. भक्ता

पहिल्यावर्षी कार्यकारिणी सदस्यांना सोसायटीचा कारभार व्यवस्थितपणे चालविण्यास फारच त्रास झाला. कारण दरमहाची वसुली पगार वेतनाच्या दिवशी सभासदांकडे प्रत्यक्ष जाऊन जमा करावी लागत असे. त्यामुळे एकाचवेळी सर्व वसुली होत नसे वयाचा परिणाम सोसायटीच्या आर्थिक व्यवहारावर होई. १९४७-४८ या आर्थिकवर्षात दुस-या वार्षिक सर्वसाधारण सभेत २० सप्टेंबर १९४८ रोजी सर्व सभासदांनी सोसायटीची फी आणि इतर देणी महिन्याच्या पगारातून वळते करण्याची परवानगी कार्यकारिणीला दिल्यानंतर वसुलीचे काम सोपे होऊ लागले. त्यानंतर श्री. टी. एन्. देसाई ह्यांच्या बहुमोल सल्ल्याने व कार्यकारिणी सदस्यांच्या अथक प्रयत्नांनी सोसायटीचा कारभार काही वर्षातच सुरळीत सुरु झाला.

सुवर्ण महोत्सवी कार्यकारिणी मंडळ १९९५-१९९६

श्री. चंद्रकांत राणे

अध्यक्ष

श्री. अनंत जोग

उपाध्यक्ष

श्री. भालचंद्र वैशंपायन

मानद् सचिव

श्री. अविनाश देसाई

मानद् खजिनदार

श्री. जगदीश राणे

मानद् उपसचिव

श्री. चंद्रकांत जुवेकर

मानद् उपसचिव

श्री. लक्ष्मण सावंत

सभासद

श्री. रविकांत भातखंडे

सभासद

श्री. महेंद्र देशमुख

सभासद

श्री. प्रदीप बोरकर

सभासद

श्री. सतीश पाटील

सभासद

श्री. प्रशांत वस्त

सभासद

सभासदत्त्व

सुरुवातीला म्हणजेच १९४७ साली सोसायटीची सभासद संख्या होती फक्त २३ आणि एकूण भागभांडवल होते रुपये ४६०/- फक्त. १९४८ साली आपल्या आस्थापनाने "ब्रिटीश इन्शुलेटेड कॅलेंडर्स केबल लिमिटेड" कंपनीचे "मेन्स डिपार्टमेंट" ताब्यात घेतल्यानंतर सभासद संख्या झाली ६९ व त्यानंतर ती वाढू लागली. १९७१ साली म्हणजे रौप्यमहोत्सवी वर्षी आपल्या आस्थापनातील ८५ टक्के म्हणजेच १२५४ कर्मचारी सोसायटीचे सभासद झाले आणि सोसायटीचे भागभांडवल १० लाखांच्या घरात पोहोचले. सोसायटीच्या ५० व्या वर्षी सभासद संख्या ३८१५ असून सोसायटीचे भागभांडवल अंदाजे रुपये ३८ लाख इतके झाले. आज सोसायटीच्या ६६ व्या वर्षी सभासद संख्या ४९३५ असून सोसायटीचे भाग भांडवल रुपये ७५ लाख इतके आहे. यावरून सोसायटीच्या वाढत्या कारभाराची कल्पना येईल. सोसायटीचा सभासद हा सोसायटीच्या अधिनियमाप्रमाणे आस्थापनाच्या सेवेत असेपर्यंत सोसायटीचा सभासद म्हणून राहू शकतो.

व्याजाचा दर

सभासदांना शक्य तितक्या कमी व्याज दराने कर्ज पुरवठा करावयाचा हाच मुख्य उद्देश सोसायटीच्या स्थापनेबाबत होता. सुरुवातीला म्हणजे १९४७ साली २३ सभासदांना एकूण कर्ज रुपये ४३१/- फक्त देण्यात आले आणि त्यावेळेस व्याजाचा दर होता १ रुपयावर दरमहीना "अर्धा पैसा", म्हणजेच जवळ जवळ ९.४० टक्के. परंतु नंतर तो १०/- रुपयांवर दरमहा ५ पैसे म्हणजे ६ टक्क्यांपर्यंत कमी करण्यात आला. आज व्याजाचा दर आहे १००/- रुपयांवर दरमहा फक्त ९० पैसे म्हणजेच दरसाल दरशेकडा १० रुपये ८० पैसे फक्त, हा व्याज दर प्रचलित व्याज दरापेक्षा खूपच कमी आहे.

कमीत कमी व्याज दराने गरजूंना आर्थिक मदत व्हावी हे सहकार तत्व प्रणालीचे एक अंग आहे. आजवरच्या जाचक सावकारी पिळवणूकीतून,सहकार चळवळींच्या माध्यमातून मोठ्या प्रमाणात सामान्य जनतेची सुटका झाल्यामुळे त्यांना हायसे वाटले आहे. विद्वानांनी म्हटल्याप्रमाणे दान हे सत्पात्री असावे, तसेच कर्ज वाटप हे सत्पात्री म्हणजे योग्य व ख-या गरजवंताला मिळाले पाहीजे याचे भान सहकारी तत्वावर आधारित संघटनेच्या कार्यकारी सदस्यांनी ठेवले पाहीजे.

अशा ह्या 'सहकार' तत्त्वप्रणालीचे आपण सर्वानीच जागृत राहून व डोळसपणे आचरण करून कामगार विकासाच्या जडण घडणेत त्याचा पुरेपूर लाभ उठवुया.